Verleiding en Manipulatie

Opheffer noemt de eerste twee hoofdstukken van The picture of Dorian Gray een handleiding voor verleiden (https://www.groene.nl/artikel/mijn-oscar). Nieuwgierig door deze observatie pakte ik het boek dat ik ooit, ik weet niet meer hoelang geleden, heb gelezen. Mijn herinnering aan het verhaal bleek bijna uitgewist en ik las de hoofdstukken als waren ze nieuw.

Opheffer noemt ze weergaloos, ik ben het hierin helemaal met hem eens. Al lezende en zoekend naar wie wie verleidt en hoe er verleid wordt, viel me op dat ik vooral geïmponeerd was door het geïntrigeer. De meester hierin is voor mij het personage Lord Henry Wotton.

Hij komt op bezoek bij zijn vriend, de schilder Basil Hallward, die bezig is een portret te schilderen van een buitengewoon mooie jonge man, Dorian Gray. Basil Hallward is heimelijk verliefd op deze jonge man en probeert Lord Henry Wotton de deur uit te krijgen. Het is fascinerend te lezen hoe Lord Henry Wotton, die Dorian Gray voor zichzelf wil, de situatie zo weet te draaien dat Basil Hallward hem uiteindelijk smeekt te blijven.

Hoe hij dit doet, kun je zien in de dialogen. Kenmerkend is het taalgebruik van Lord Henry Wotton.  Het is filosofisch, maar zit vol paradoxen en ambiguiteiten. Een voorbeeld hiervan is hoe hij reageert op de vraag van Dorian Gray:

‘I wonder shall I always be glad?’

‘Always! That is a dreadful word. It makes me shudder when I hear it. Women are so fond of using it. They spoil every romance by trying to make it last for ever. It is a meaningless word, too. The only difference between a caprice and a life-long passion is that the caprice lasts a little longer.’

Wotton stelt dat het woord ‘altijd’ betekenisloos is. Door te zeggen dat vrouwen met dit woord romances bederven, maakt hij een bondje met de twee mannen en met name met Dorian Gray, door te suggereren dat deze dit niet doen, net zoals hij. Uiteindelijk kun je als lezer denken dat je beter uit kunt gaan van de vrijblijvendheid van de flirt.

Zoals ik hierboven al schreef, was ik geïmponeerd door het intrige-gehalte van de zinnen van Lord Henri Wotton. Opheffer ziet er verleiding in. ‘Verleiding’ heb ik tot nu toe gezien als hofmaken in romantische zin. Ik vroeg me af wat de verschillen waren tussen verleiden en intrigeren.

In de definities die ik vond, ontdekte ik tot mijn verbazing dat verleiden een negatiever betekenis had dan ik dacht:

Verleiden: 1. (iemand) overhalen tot iets wat hij of zij eigenlijk niet wil of mag, 2. Overhalen tot seks.

Intrigeren: 1. boeien en nieuwsgierig maken, 2. Stiekem te werk gaan, 3. Manipuleren

Verleiden en intrigeren lijken in elkaars verlengde te liggen. 

Wie wil weten hoe verleiding gebruikt kan worden om te manipuleren, adviseer ik tenminste de eerste twee hoofdstukken van The picture of Dorian Gray te lezen.